Liz Conde Sánchez – Granma
Por volta dun ano de inmunización masiva anti-COVID-19 en Cuba, a experiencia coas vacinas contra a pandemia elaboradas polos laboratorios públicos do Estado Socialista amosa seguridade, eficacia e utilidade comprobada contra a epidemia, mesmo fronte ás novas variantes altamente contaxiosas do virus que foran aparecendo no mundo. O control sostido da incidencia da enfermidade na Illa é un feito contrastado; o progresivo recoñecemento internacional das vacinas cubanas é evidencia probada. Ao tempo avanza o proceso de recoñecemento pola Organización Mundial da Saúde (OMS) mentres o bloqueo dos EUA dificulta o proceso de avaliación da axencia dos medicamentos da ONU.
O doutor Eduardo Martínez Díaz, presidente do grupo empresarial BioCubaFarma sinala que logo de decenas de millóns de doses aplicadas, en Cuba e noutros países, puido observarse que os eventos adversos foron leves e cunha frecuencia moi baixa, mesmo en poboación pediátrica de 2 a 18 anos. Esta experiencia é única no mundo até a data e tanto a propia natureza das plataformas tecnolóxicas empregadas como o deseño das vacinas proban que non se trata de resultados fortuitos. A maiores, as vacinas cubanas teñen unha alta termo-estabilidade. A diferenza doutras que requiren condicións especiais para o seu almacenamento, a temperaturas de conxelación. “As producidas en cuba poden ser almacenadas entre 2 e 8 graos centígrados e manteñen as súas características de calidade a temperaturas superiores aos 30 graos, como mínimo durante unha semana”. Estas características son de alta utilidade en paises nos que existen dificultades para manter vacinas en cadea de frío.
A eficacia foi superior ao 90% nos estudos clínicos realizados. “A proba fundamental foi que estas vacinas fixeron realidade a diminución da transmisión da enfermidade en Cuba, a partir do mes de outubro de 2021, logo de atinxir un 60% de inmunización da poboación, usando as vacinas Abdala e Soberana». A maiores, é moi alta a súa eficiencia contra fronte á variante Omicron, a máis infecciosa desa enfermidade coñecida até o momento. «As probas epidemiolóxicas demóstrano. En Cuba, a diferenza da maioría dos países no mundo, o pico de contaxios coa variante Omicron e as súas sub-variantes foi inferior ás anteriores, incluído o pico con Delta.
O doutor Martínez Días salienta que a efectividade das vacinas creadas polos nosos científicos contra estas novas cepas do SARS-COV-2 e a estratexia de vacinación dependen en grande medida da experiencia clínica na illa teñen moito que ver con ese comportamento na Illa. “En probas feitas en Cuba e noutras nacións, comprobamos que os anticorpos inducidos polas vacinas cubanas neutralizan a variante Omicron. Mentres outras vacinas atoparon que fronte a variante Omicron perdían até 20 veces a capacidade de neutralizar o SARS-COV-2, respecto á orixinal, as vacinas cubanas só diminúen en dúas veces devandita capacidade de neutralización. Este fenómeno ten a súa explicación na natureza do antíxeno que utilizamos e o propio deseño das nosas vacinas”.
Precisa que as vacinas Abdala e Soberana utilizan o antíxeno RBD, ou sexa, a rexión da proteína espiga (S), que se une ao receptor do virus na célula, e que induce anticorpos neutralizantes contra unha rexión conservada dadevandita proteína entre as diferentes variantes do virus, posiblemente pola importancia de devandita rexión na funcionalidade do mesmo. Isto signiifica que as mutacións nesta zona da proteína non son seleccionadas. Inmunizando coa proteína espiga (S) completa, esta rexión conservada non é inmunodominante; é dicir, indúcen anticorpos preferentemente contra outras zonas da proteína, nas que si existe unha alta taxa de mutacións, e prodúcese un proceso de selección das variantes que escapan ao recoñecemento dos anticorpos neutralizantes.
«A maioría das vacinas actualmente no mercado utilizan como antígeno a proteína espiga (S), o que xerou o fenómeno de picos pandémicos sucesivos produto da aparición de variantes do virus que escapan á inmunidade que xeran devanditas vacinas.
AS VACINAS CUBANAS PODEN SERVIR DE REFORZO UNIVERSAL CONTRA A COVID 19
O presidente do grupo empresarial BioCubaFarma coida que as vacinas baseadas no antígeno RBD poden servir de reforzo universal para o resto das vacinas contra a COVID-19, ao engadiren unha inmunidade protectora contra as diferentes variantes do virus SARS-COV–2, que xa están en circulación ou que puidesen xerarse no futuro. De a pouco, grupos de científicos no mundo publicaron artigos que apoian esta hipótese.
Todos estes resultados fóronse publicando en revistas científicas recoñecidas, a partir de probas realizadas por expertos internacionais, nun proceso de avaliación por pares. Até a data publicáronse máis de 20 artigos científicos en revistas de alto impacto e sábese de outros traballos de análise e divulgación en proceso.
O doutor Martínez Diaz recorda que oito centros internacionais de análise e regulación xa outorgaron o Autorizo de Uso de Emerxencia. De a pouco, comisións de expertos e científicos de prestixiosas institucións dos EUA, o Caribe e África visitaron Cuba e tiveron acceso a toda a información sobre as campañas de vacinación e os resultados obtidos, en encontros con especialistas, médicos, científicos e técnicos, tanto en institucións de Saúde como en instalacións bio-tecnolóxicas. O traballo realizado e a calidade das vacinas cubanas foron obxecto de informes públicos.
Con relación ás probas en marcha para o recoñecemento das vacinas cubanas pola Organización Mundial da Saúde OMS comezadas este ano, séguense os procedementos establecidos e o intercambio de información do expediente da vacina Abdala. Martínez Diaz sinala que hai demora nun dos compoñentes do proceso de avaliación, o que se refire a visita de expertos da OMS ás plantas nas que se fabrican as vacinas. “Estaban previstas para fins do ano, nas instalacións produtivas do complexo biotecnolóxico CIGB-Mariel, onde estamos a transferir a produción da vacina Abdala, mais a liña de fabricación de recombinantes presenta atrasos por atrancos para podermos facer os pagos á empresa encargada da posta en marcha do equipamento e dos sistemas desa liña de produción. Levamos nove meses tentando realizar eses pagos, que non se materializaron porque varios bancos recusaron facer as transferencias. Temos previsto que o proceso de avaliación pola OMS sexa logo realidade no 2023».
