A vella mentira de presentar o cerco dos Estados unidos contra outros pobos, como se fose dirixido contra gobernos non sometidos aos seus postulados, repítese agora co bloqueo total contra a República Bolivariana de Venezuela, ao pretender Washington que é contra Maduro e non contra o pobo. Vaia trola! Nin o infame John Bolton pode acreditala. Unha loia mediática que dinque corean outros gobernos e un impostor coma coma Juan Guaidó que reclamando unha presidencia nunca votada, celebra que o Imperio afogue a un pobo que di que é o seu e que asegura defender con afouteza. A argallada é vella. Contra Cuba repiten o mesmo conto dende hai máis de 60 anos. Daquela o castigo era contra Castro (cantábanno en todas as linguas do mundo mediante as súas axencias) e aclaraban que respectaban ao pobo de Cuba. Co verbo respectar ocultaban de feito que o seu propósito eran rendir por fame ao pobo. No caso de Venezuela, como nos precedentes ainda en vigor de Cuba e Nicaragua, servíronse da infame OEA, que depois de perder o dereito a invocar o nome de América e por orde de Washington, recrámase Grupo de Lima, e repiten como papagayos que as sancións no son contra el pueblo senón contra Maduro. Con semellante gallifa rapiñan bens do Estado Venezolano, non do Goberno, valorados en máis de 30 000 millones de dólares. Ao tempo esixen ruptura masiva de relacións económicas e comerciais con Venezuela a escala internacional. Un cerco inclemente que derrama o sistema de protección social do Estado venezolano e os servicios públicos coa intención de provocar malestar, escaseza e estraperlo de bens básicos como alimentos e medicinas. Atrancos e afectacións contra o pobo que non son de agora xa que o bloqueo económico, financeiro e comercial contra Venezuela foi lanzado polos Estados Unidos en 2015.
O pobo de Venezuela maniféstase a diario a prol da súa Revolución.
“Mike Pompeo é un ignorante da historia e dos principios da Revolución Cubana”, dixo o presidente de Cuba depois de o ministro de Estado dos EUA ter a ousadia de propor un acordo sobre a base de os cubanos recusaren a via do socialismo, dar costas ao aliados e desandar 60 anos de dignidade e internacionalismo coherente. Miguel Diaz-Canel dixo que non hai nada tan atrevido coma a ignorancia do ministro de exteriores de Trump, que ten a cara lavada de anunciar que o Bloqueo poderia desarretar a cambio de Cuba traizoar os amigos, saldar principios e deitar pola borda todo un exemplo ao mundo de defensa dos principios e de dignidade. “Pompeo non entende que nesta longa illa vivimos menos que os que diariamente enchen as rúas dunha cidade grande; non seremos tantos: un feixe de persoas sobre unha fita de terra batida polo mar, mais temos construido unha ledicia esquecida”
Cartaz coas palabras de Fidel, pronunciadas no Teatro Carlos Marx, 24 de outubro de 1981, co gallo de XX aniversario de Girón.
Nas palabras firmes do Presidente, aparece a figura inmortal de Fidel en tantos anos de Revolución, cando dixera, en momentos semellantes aos de hoxendía, contra o imperio que ameazaba con agredir a illa e reforzar aínda o bloqueo económico: “Fachendosos milhomes imperialistas: non sodes quen de poñernos medo ningún”.O Comandante dixo daquela que os imperialistas cometian un novo erro con Cuba e que volverian teimar no mesmo arruallo “porque nunca deixaremos de honrar nosos compromisos internacionalistas».
Pompeo coida que todos os problemas de Cuba terian solución se a illa acadase a condición de Estado subsidiário, baixo a lei dos EUA mais con dereitos recortados, como é o caso de Porto Rico que nestes días protesta a eito contra o estatuto censitario de Washington. O ministro de Trump é partidario declarado da tortura e reclama para os que a pratican en nome do Imperio, o nome de patriotas. Por esta e outras razóns de natureza colonial, Pompeo é propagandista afervoado da base ilegal de Guantánamo como campo de concentración especializado na tortura. Na súa opinión, o mundo melloraria se Cuba renunciase a colaborar pola saúde, a educación e a agricultura en Venezuela e outros 60 paises do mundo. Este parece o recado de Popeo para o mundo: obedecer ás ordes de Trump, colaborar na desigualdade planetaria, renunciar á xustiza e entregar traballo, recursos e principios nunha cerimonia de rendición que contente a canalla.
A beiramar urbana de Vigo recordou Moncada e Carlos Manuel de Céspedes e o peirao galego que nos dias altos da emigración americana recibira nome de Vieiro Cubano, vestiuse de Malecòn coral para acompañar os acordes de Tino Vaz e seguir a panorámica cubana na política internacional contemporánea, na voz do profesor Xacinto Barreiro, coma unha idea que nacida nun lugar pequeno e realizada sen recursos por mans traballadoras, produce medo a colonialistas novos e vellos, ricos en armas. A certeza de Fidel cando asegurou que Moncada abria a porta da Revolución que queiras que non, asomou no acento de Angel Torres, Cónsul de Cuba. A presidenta da “Francisco Villamil, Erea del Rio, levou conta precisa do programa e Luisa Cuevas, da directiva da CESC, presentou o libro Cuba, verdades y mentiras: argumentario urgente contra la desinformación diaria. Entre o público, cargos do BNG, Asemblea Republicana, CIG, En Marea, Esquerda Unida, PCPG, PCPE e AGABO e a representación consular da República Bolivariana de Venezuela.
Palabras de Xacinto Barreiro no Vieiro Galego-Cubano, á sombra de José Martí.
Barreiro recorda o reparto de uniformes de entroido no medio da festa de máscaras de Oriente e a esperanza táctica de Fidel no importante botin de armas dos cuarteis, que poderia asegurar o control de Santiago de Cuba. Hoxe, unha parte do Moncada é museu militar e a outra, escola como seña e modelo da Revolución cubana e símbolo da revolución pedagóxica nun pais no que a metade da poboación infantil non pisaba escola no 58 do século pasado e apenas dous anos despois era declara pola UNESCO territorio libre de analfabetismo. “Por iso é un pais temido e bloqueado porque é un pais culto, informado, o que significa un perigo para os imperialistas. Fidel identificába en 1868, na liberación de escravos imposta ao sistema colonial por Carlos Manuel de Céspedes, o paso primeiro da Revolución, nunha provincia como Guantánamo que hoxe ten unha cadea que mais ben é un campo de concentración coma os que inzara o III Reich por Europa.”
Repara Barreiro nunha premonición de Blas de Otero, nos 40, sobre o imperialismo: Ojo, Estados Unidos sale de espadas para defender el oro. Nacendo Blas de Otero, marzo de 1916, Wladimir IIich Ulianov, publicaba un libro titulado cunha aseveración O Imperialismo fase superior do capitalismo, escrito “cos recursos de Esopo para canear a censura zarista, sabemos nós ben o que é escreber entre liñas. A Segunda Guerra Mundial imperialista, presentada coma ofensiva contra o nazismo, foi sobre todo unha guerra contra o Comunismo como pode verse na arrasada URSS con 27 millóns de mortos e o estrago de industrias e agricultura, en contraste co ben librada que aaparece EUA”.
Distingue Barreiro tres etapas dende fin da IIGM: a Guerra Fria de cerco a URSS, que chega até o 91; o malbarate da norma capitalista depois desa data, coa globalizacion, o pensamento único e a irrupción dun mundo multipolar no que se impón o capital de China, e aparece a contención militar rusa en defensa dos paises emerxentes; o capital en crise aumenta a súa agresividade, como estamos a ver nas agresións a Cuba e Venezuela. Como admitir a abordaxe en navegación libre dun barco que leva subministro a Cuba e Venezuela? O capitalismo é máis agresivo porque está en crise”.
Para entender a situación de Latinoamérica hoxe, recomenda Barreiro remontarse á Doutrina Monroe, de 1923, coa reserva de feito do continente coma eido dos EUA. A cifra do secuestro imperial de Latinoamérica dictado dende o Norte, está no poema de Pablo Neruda United Fruit Company, parte do Canto General. “Cuando sonó la trompeta/ y estuvo todo preparado en la tierra/ y Jehová repartió el mundo/ a Coca-Cola, Anaconda, Ford Motor Company y otras entidades/ la compañía frutera se reservó / lo más jugoso: la costa central de mi tierra/ la dulce cintura de América/ bautizó de nuevo sus tierras/ como repúblicas y bananas / y sobre los muertos dormidos/ sobre los héroes inquietos/ que conquistaron la libertad y la grandeza y las banderas/ estableció la ópera bufa/ enajenó los valderríos/ regaló coronas de fresa, desenvainó la envidia/ atrajo la dictadura de las moscas/ moscas Trujillo, moscas Tacho, Carías, Martinez/ moscas húmedas de sangre humilde y mermelada/ moscas borrachas que zumban sobre las tumbas populares/ moscas de circo /sabias moscas entendidas en tiranías/ y entre las moscas sanguinarias la Frutera desembarca/ arrasando el café y el azúcar/ en sus barcos se deslizaron como bandejas /el tesoro de nuestras tierras sumergidas/ por los abismos azucarados de los puertos/ caian indios sepultados en el vapor de la mañana”.
O imperialismo en América é unha historia de dictadores e tiranos. “Ha quedado un olor entre los cañaverales/ una mezcla de sangre y cuerpo/ un penetrante pétalo nauseabundo” Son os tres primeiros versos dun poema que Neruda titulou “Los Dictadores” . Que pais non tivo dictadores en América, pregunta Xacinto Barreiro? Cantos xenocidios se cometeron e se seguen a cometer en América? Cantos golpes? Cita ao presidente de Cuba Diaz-Canel que de apouco recordaba que os obxectivos do imperialismos son decote os mesmos e só cambian os métodos. Pois non lles queren reclamar agora a Cuba as terras da Reforma Agraria?
O resumo frio do que os medios do capital adoitan chamar problema de Cuba, pode contarse en poucas palabras: “Consiste en que Cuba fica a 90 millas do imperialismo máis canalla da historia da humanidade: eis a razón de que dende os comezos estableceran o cerco millitar da illa, e ainda máis cando declarou o carácter socialista da Revolución: bloqueo, atentados, sabotaxes, pestes contra as colleitas, virus contra a poboación. Violencia e medo do imperialismo, que sabe que sen Bloqueo o pobo de Cuba pode resolver seus problemas con toda certeza e viver en paz, do mesmo xeito que Venezuela safaria sen nengún problema sen a agresión imperial. Reparen que Cuba sitiada é quen de por a punto unha vacina contra o cancro de pulmón, que os norteamericanos adquiren clandestinamente para burlaren o seu proprio Bloqueo; que Cuba cercada ten ensino integral de calidade para todas as idades. Coido que é o momento de sermos máis solidarios ca nunca con Cuba e Venezuela. Patria ou morte, venceremos!”.
Angel Torres, consul de Cuba, transladou á audiencia a celebración en toda Cuba do 66 aniversario do Moncada, unha efeméride que replicaba entre a solidariedade do mundo enteiro. Recordou a certeza transmitida por Fidel aos homes e mulleres que segundos depois asaltarian os cuarteis de Moncada e Bayamo, de que a ocupación dos dous enclaves poderia cumprir ou non as metas trazadas, mais que, de todos xeitos, a rebeldia xa tiña a solidariedade de toda Cuba e polo tanto triunfara. “As palabras de Fidel teñen total vixencia no de hoxe: o pasado 23 de febreiro, a Nova Constitución da República de Cuba foi aprobada co 86, 85 por cento dos votos que representan o appoio do pobo a construción dun sistema socialista próspero e sustentábel”.
O coro internacionalista aplaude os acordes e a emoción de Tino Vaz
Refire Torres o conseguido pola Revolución en sesenta anos: “Pésia o criminal Bloqueo que atranca o desenvolvemento do pais con danos importantes, o que con seguridade pode cualificarse como xenocidio e violación do dereito internaacional. Só entre marzo de 2018 e abril do ano que andamos, os quebrantos causados ascenden a 4.443 millóns de dólares. Dende 1992, o mundo é un clamor contra o Bloqueo mentres a actual administración imperial resolve pechar un anaco máis a boca do garrote mediante a aplicación do título III da chamada lei Helms- Burton. Mais fronte o bloqueo e os atrancos alzados o pobo de Cuba saberá superar o desafio. Un exemplo é o de Cuba ter eliminada a desnutrición infantil, caso único en toda Latinoamérica. O presidente de Cuba, hoxe na provincia de Granma, anunciou novas medidas recomendadas polo pobo, que deben sumarse ao aumento salarial acordado de a pouco”.
Angel Torres trouxo para remate da súa intervención unha cita de Martí no periódico Patria: “quen hoxe ergue con Cuba, ergue para todos os tempos”.
Tino Vaz ocupou un final de programa no que interviu o público como coro para retrousos de Manuel María, Cabanillas e aires populares do proprio cantautor, que recibiu aplausos e aturuxos tanto do aforo militante so o teito enramado das Avenidas, como de persoas atraidas pola música e os relatos abertos sobre a Revolución Cubana e a maldición vixente do imperialismo que, como relatara Luisa Cuevas na súa presentación de Cuba, verdades e Mentiras, son razóns censuradas nos media secuestrados polos intereses do capital que cando se escoitan en liberdade son benvidas pola vontade soberana do público.
APRENDENDO DO MONCADA
Para probar que a volta de calendario do 26 segue a sementar versos en todo o mundo, tantos alomenos e moito máis poderosos e duradoiros ca as malafadas do Pentágono, Manolo Pipas remitiu este retrouso que recorda o Moncada nas Avenidas, so o título Aprendendo do Moncada
xunto a estatua de martí nós lembramos o moncada apoiamos e aprendemos desta illa mal bloqueada
o moncada e bayamo cuarteis que non cairon mais pasos pra revolución agora son centros de ensino
ensinanzas da historia a revolución cubana o bloqueo dos yanquis perdendo esta outra batalla
ai moncadistas martianos moncada baixo o turquino graciñas compas barbudos e unha aperta a pedro trigo
“Creo na
poesía de risco e verdade, que xorde necesariamente dunha situación concreta,
non nos moldes nin nas fórmulas. Creo na vertixinosa complexidade do ser
humano, na vida. Por isto unha poesía pode ser e acaso debe ser política e
íntima, esperanzada e amarga, humorística e dolorosa. Sendo nós así, en medio
das grandes experiencias que nos tocou o privilexio de compartir”.
Moitos
somos os lectores e lectoras a quen nos tocou o privilexio de compartir a
palabra poética de Roberto Fernández Retamar, destinada á comunicación vibrante
e cordial cos seus destinatarios e fundamentada nos alicerces que con tan
notábel lucidez se expresan na anterior declaración de principios, un fragmento
do prólogo do autor ao seu libro Palabras
de mi pueblo, de 1985. Son certezas moi semellantes ás que dirixiron, por
exemplo, a escrita de Celso Emilio Ferreiro, a que el chamaba a súa
Antropoética, afirmación do compromiso radical coa vida e o destino do ser humano,
que inclúe, naturalmente, alén da manifestación da intimidade, a da
solidariedade de dimensión política. Son as poéticas da experiencia integral,
que sobardan definitivamente o estreito marco do social realismo, a consigna
elemental, o alegato de intención pedagóxica.
Contra
aquelas liñas de elemental deseño e ineficaz resultado estético e mesmo
político, Roberto Fernández Retamar, nado en La Habana en 1930 e falecido na
súa cidade o pasado día 20 de xullo, comparte cos lectores e lectoras certezas
e dúbidas de cerna persoal, a confidencia autocrítica, a memoria e a afirmación
do amor familiar, a nostalxia, a paixón íntima tanto como a de alcance
colectivo. Viviu Retamar o compromiso revolucionario como consecuencia
inevitábel da emoción humana e política propias, porque, fronte ao molde ou a
fórmula, el apostou pola “poesía de risco e verdade, que xorde necesariamente
dunha situación concreta”. Como neste verso: “Coas mesmas mans de agarimarte
ando a construír unha escola”.
Na mesma
dirección que seguen os seus compañeiros e compañeiras xeracionais, os da
primeira promoción da Revolución, entre eles Fayad Jamis, Pablo Armando
Fernández, Heberto Padilla, César López ou Nivaria Tejera, Retamar orienta o
seu discurso na procura de novas inflexións comunicativas, de formato
conversacional. A partir dos anos da Revolución a súa poética singularízase
polo uso dunha moi especial fórmula de equilibrio entre o substrato simbolista
da súa formación e o fluír quebrado dunha conversa que obedece o ritmo
espontáneo do pensamento e se alonga en formato de verso expandido, de
versículos que se abren en fugas de amplificación ou demoran en pausas
reflexivas e evocativas. Domina o poeta os aparellos dun oficio e a norma dun
estilo notabelmente singular, unha fala poética que, en palabras do crítico
Cintio Vitier, consegue recoller “o estrépito silandeiro das cousas” e, en moi
acertada visión de Federico Álvarez, se caracteriza pola súa “extraña densidade
aérea, ingrávida”.
Eu sentinme felizmente obrigado a procurar os matices sensíbeis dese silandeiro estrépito, da ingrávida densidade aérea da poesía de Roberto Fernández cando me ocupei na tradución ao galego dunha selección da súa obra, que editou Galaxia en 2008 e que se titulou Conversa. Tiven entón a oportunidade de coñecer con vagar suficiente e desde unha ollada necesariamente analítica a súa obra poética completa, que xa me seducira na mocidade, cando lera, nos primeiros 70, o seu libro Algo semejante a los mostruos antediluvianos. O propio autor, no momento en que o coñecín en La Habana no ano 2008, na compaña de Neira Vilas, case pediu desculpas pola chocante proposta daquel título, cita de Maiakovski. O libro, destinado á colección El Bardo, titulábase inicialmente Que veremos arder, denominación que coincidía coa dun poema do mesmo volume onde se evocaba a loita dos revolucionarios de Sierra Maestra e que fora suprimido pola censura franquista, polos monstruos antediluvianos do fascismo español. Os editores consideraron en consecuencia que tal promesa de lume liberador no debía ser pronunciada tampouco na cuberta nin na portada do libro, que foi rebautizado co absurdo título ao que eu fixera referencia no meu encontro con Retamar.
Desde
aquela e logo de confirmado o encargo do meu labor de tradución de Retamar, outros
títulos seus viñeron a ampliar o meu coñecemento e admiración pola súa obra: Alabanzas, conversaciones (1955), Con las
mismas manos (1962), Buena suerte
viviendo (1967), Juana y otros poemas
personales (1981), Hacia la nueva
(1989), Aquí (1995), Hemos construído una alegría olvidada.
Poesías escogidas 1949-1988. Desde aquela tamén, através do correo postal e
do electrónico, disfrutei dunha fantástica oportunidade, a de ir tecendo unha
moi grata conversa de amizade arredor da vida e da poesía cun home apaixonado,
entregado á causa da Revolución Cubana, intelixente, xeneroso e cordial, cuxa
personalísima voz poética reflicte de xeito natural a figura da súa persoa,
que, lamentábelmente, xa non veremos máis arder. Arde, segue a arder, iso si, a
súa palabra de grande poeta.
Hai pouco máis dun ano, a Universidad de Ciencias Informáticas (UCI), da Habana deu os resultados dun estudo sobre as interaccións en Twitter de 105 organizacións políticas de América Latina e o Caribe, e de 139 líderes da rexión vencellados ao Foro de São Paulo. Nun diagrama probou que as relacións entre eles apenas existen ou son moi febles, caso de se daren.A nova é pésima,mais non sorprende. A a esquerda afíxérase de vagar aos códigos da prensa escrita, da radiodifusión e a TV, pero a realidade líquida de internet escóalle entre os dedos. Non se comprende ou se subestima o comportamento dos novos suxeitos políticos, nunha era na que a rede permitiu agrupar a xente que tiña vedada a palabra pública, para ben e para mal.
Visitas a redes durante un minuto en 2018
Internet podía ser un punto de apoio
para o cambio no discurso político e o proceso parecía estar en marcha na
década do 80, cando a academia e as iniciativas cidadás imprimíronlle un carácter
descentralizado, horizontal, aberto. Mais agora, excepcións aparte, produciuse
un xiro á dereita, reforzado pola estrutura actual da rede, altamente
centralizada, onde as decisións sobre o que se lé, se consome ou se debate
quedaron en moi poucas mans.
Un estudo da Universidade de Oxford revela
que en Alemania Alternative für
Deutschland (AfD) de dereita, ten máis tránsito de Twitter que calqueroutro partido alemán e moitos dos seus
seguidores non esconden a súa devoción por Hitler. Procesos semellantes danse
por media Europa. Logo da Segunda Guerra
Mundial e antes das plataformas sociais, ningún nazi ousaba declarar nunha
praza pública que o era, tanto coma os antivacunas ou os que defenden que a
Terra é chá.
Semella que avanzamos cara a un momento de barbarie que ofrece capacidade de
reunión e, nomeadamente, de organización ao salvaxe Oeste dos sitios de redes
sociais, sometidos a lóxicas publicitarias, manipulación das emocións e
algoritmos opacos. Nesas zonas de ira e violencia simbólica, o suxeito político
é remprazado pola industria da difamación en liña.
O doutor Robert Epstein,
investigador de The American Institute
for Behavioral Research and Technology (Instituto Norteamericano de
Investigación del Comportamiento y la Tecnología) de California, probóu
documentalmente que case un 2 % das eleccións nacionais do planeta son decididas
por Google. Él e Ronald E. Robertson, inventaron a expresión efecto manipulador dos buscadores (SEME, polas súas siglas en
inglés), que explica como se pode decantar o voto de indecisos en función dos
resultados que ofrecen os buscadores. Nalgúns grupos demográficos, até un 80
por cento dos votantes pode cambiar as as súas preferencias electorais, aseguran
Epstein e Robertson.
Nas eleccións presidenciais de Brasil
en 2018, a combinación perfecta de uso extensivo dos medios sociais a beira
dunha campaña repleta de notícias falsas outorgou unha vitoria sobrada a Jair
Bolsonaro. Os brasileiros non votaron
polo candidato machista e homofobo por consumiren información falsa a través Whatsapp ou Facebook, senón que crían na información manipulada porque eran da ideoloxía
de Bolsonaro, unha diferenza que non convén esquecer. Con Donald Trump en 2016
pasououtro tanto. A xente xa non busca noticias para informarse, senón para
corroborar as súas opinións. Por iso boa parte dos votantes de Trump infórmanse
só a través de Fox News, porque
atopan coincidencia, corroboración e complementariedade entre o que creen e o
que di Trump, logo confirmada por un medio, advirte nunha das súas conferencias máis
citadas o sociólogo catalán Manuel Castells.
A
dereita milita en rede
A dereita milita, actívase e
constitúese en rede. Mentres Internet sexa un arrabaldo que sabemos que existe,
pero non visitamos ou, peor, utilizámolo só para dicir e non para dialogar e
persuadir, a esquerda estará perdida no novo territorio onde máis do 70 por
cento dos mozos de entre 16 e 30 anos en América Latina, ten seu primeiro
contacto coa información. A penetración media de Internet na rexión é 13 puntos
superior á global, cun 67%, e o número de usuarios ascende a case 440 millóns.
Somos o continente que máis tempo lle dedica a Facebook, Instagram, Whatsapp e
Youtube.
Se neses territorios hai cidadáns,
haberá política; mayoritariamente de dereita, pero política, que non podemos
liderar con crítica moral e ética, por moito que esteamos no lado correcto da
Historia. Góstennos ou non, as plataformas sociais dixitais están, cada dia máis,
presentes nas nosas vidas en nun espazo
de debate no que son precisas respostas versátiles, de alta complexidade e consisténcia.
Onte comezou en Caracas a XXV edición do Foro
de São Paulo, que xa inclúe a Comunicación
entre os seus debates principais. Se queremos que a rede teña presenza na
esquerda e voz dominante contra a inxustiza, o desamparo, o aborrecemento e a
desidia, cómprennos líderes e movementos mellor conectados. Para termos democracia
e non esterqueira, como pedía Paco Ignacio Taibo II nestas mesmas páxinas hai uns
días. Que asi sexa para todas, era ben tempo.
Asociación de Amizade Galego-Cubana “Francisco Villamil"
