Salvador Capote – ALAINET

Anunciou o goberno que en Cuba non se perdera vida ningunha nas inundacións causadas pola tormenta tropical Eta, unhainformación que pasou sen atención, en boa parte por moitos medios de información calar sistematicamente todo o que puider contribuír a unha imaxe favorábel de Cuba e, tamén porque, desde hai varias décadas, adoita suceder que son moi poucas ou ningunha as mortes que os desastres naturais producen no arquipélago cubano.

Non sempre fora así. Como fito que separa dúas épocas distintas, o furacán Flora de 1963, deixara 2.000 mortes, amais de enormes danos materiais. Aos que vivimos aqueles días terríbeis, co Cauto feito un Amazonas, non se nos borra a imaxe de Fidel, á fronte dun grupo de transportadores anfibios, nos lugares de maior perigo, resgatando aos sobreviventes que buscaran refuxio nas copas das árbores e outros lugares altos. De non ser por Fidel e os heroicos homes que o acompañaran, as perdas de vidas humanas terían sido moito maiores. Non esquezamos, por certo, que aproveitando a situación de emerxencia causada polo Flora, a CIA, arteiramente, lanzou un ataque pirata por Cayo Güin, en Baracoa, destruíndo un importante serradoiro.

Nunca máis volvería repetirse unha situación como a do Flora, dixo Fidel, e, de feito, a partir daquela promoveu unha política integral de defensa contra desastres naturais, perfeccionada de de xeito sostido a través dos anos. Antes de máis, a Revolución non releou esforzos para equipar Cuba con modernos servizos meteorolóxicos e unha rede de radares da máis avanzada tecnoloxía.

Perfeccionar os servizos meteorolóxicos foi só o limiar da rede integral de defensa que hoxe abrangue toda a nación. Orgullo dos cubanos é o Sistema de Defensa Civil, o mellor do mundo en opinión de moitos, que estrutura por zonas o mapa do  arquipélago cubano, integra o poder político, militar e económico da nación e coordina a participación de todo o pobo no obxectivo da defensa. A súa extraordinaria eficacia fundaméntase nese trazado integral.

Coa Lei No. 75 de Defensa Nacional (DN) aprobada pola Asemblea Nacional do Poder Popular 21 de decembro de 1994, produciuse, desde o punto de vista xurídico e institucional, un salto cualitativo. A experiencia acumulada permite a intervención sen perda de tempo empregando un mínimo de recursos. Nas emerxencias por desastres naturais ou doutro tipo, non se producen apuros na poboación porque todo o mundo sabe o que ten que facer, onde acudir, e recibe minuto a minuto toda a información que necesita; a certeza de que mesmo nos lugares máis apartados do país haberá sempre un médico que atenda a saúde e defenda a vida, confire plena confianza no sistema. Pase o que pase, ninguén quedará abandonado á súa sorte.

Os recursos hidráulicos aumentaron 200 veces

Non menos importante foi a creación do Instituto Nacional de Recursos Hidráulicos (INRH) e a construción, a longo e ancho de Cuba, do programa Vontade Hidráulica impulsado por Fidel, dunha extensa rede de encoros que, antes da Revolución, era practicamente inexistente. En 1959 a capacidade de almacenamento era soamente de 47.8 millóns de metros cúbicos de auga, en 13 presas mal distribuídas; arestora excede os 9.000 millóns e continúa crecendo; é dicir, é 200 veces maior, cunhas 250 presas e máis de 700 micropresas. Hai máis presas (14) na Illa da Juventud que as que existían anteriormente en todo o territorio nacional. Tamén os acuíferos subterráneos, 101 identificados, contribúen á subministración de auga.

Os encoros, entre outras valiosas funcións, constitúen un factor fundamental na prevención das inundacións. Por exemplo, as intensas choivas do Eta elevaron as reservas nacionais en estanques superficiais en 7.080 millóns de metros cúbicos de auga, o 77 % da capacidade de embalse, un volume de auga que agora, en lugar de causar danos, atesóurase para o rego agrícola e para outros usos económicos e sociais.

As choivas en Cuba, cuxa media anual é de 1.335 mm, non se distribúen uniformemente nin no tempo nin por rexións. Existen só dúas estacións: unha de seca e outra de choivas, e mentres nalgunhas rexións son abundantes as choivas, noutras escasean. O goberno acometeu un eficiente e completo sistema de transvasamentos de auga entre encoros das distintas provincias para poder trasladar grandes caudais e atender as necesidades de cada área.

O Transvasamento Leste-Oeste, situado na rexión oriental de Cuba, orixínase na presa do río Zaza, preto de Sagua de Tánamo. O seu primeiro tramo diríxese cara ao oeste regulando varios ríos coas súas respectivas presas e interconectándose por medio de túneles até alcanzar a presa do río Mayarí. O seu obxectivo é trasladar grandes volumes de auga desde as concas dos ríos que nacen no macizo montañoso Nipe-Sagua-Baracoa até as chairas fértiles de Holguín, Las Tunas e Camagüey. Un segundo tramo comeza na presa de Mayarí, a máis alta do país, que almacena 354 millóns de metros cúbicos de auga, continúa cara ao oeste mediante túneis, canles e levadas, e verte as súas augas na presa Birán, 12 quilómetros augas arriba da presa Nipe, preto de Marcané, que mediante a canle Birán-Banes regula a entrega das augas para o seu destino final atravesando grandes áreas de canaval.

Outra canle, o Birán-San Andrés, ten como destino o norte da provincia das Tunas, mentres que un túnel desde a presa Birán ao río Cauto leva as augas á provincia Granma. A presa Mayarí evita as inundacións que antes provocaba o río do mesmo nome. En todo este sistema, as chamadas “augas abaixo” ou “derivadas”, xa se utilizan para xerar electricidade. Este Transvasamento Leste-Oeste consta de seis etapas, tres delas foron terminadas e trabállase nas restantes.

Os transvasamentos forman parte do Plano Hidráulico Nacional, continuación da Vontade Hidráulica exposta por Fidel e impulsada por Raúl Castro, e polo actual presidente Miguel Díaz Canel, para integrar e regular o uso da auga. No Transvasamento Leste-Oeste trabállase asemade noutros sistemas críticos e de grande complexidade como o de Centro-Leste que abarca os territorios de Agabama, Zaza, Ciego de Ávila e Camagüey, o de maior nivel de execución. Entrementres, foi rematada a parte primeira do sistema Norte-Sur, que leva as augas de Yateras a Guantánamo e rega o vizoso val de Caujerí. Constrúense tamén encoros reguladores e canles de infiltración que permiten cargar o manto freático cando é necesario.

Nas provincias occidentais leváronse a termo outros transvasamentos de importancia, como o que parte do río San Agustín, a 8 quilómetros da cidade de Matanzas e serve as necesidades das ricas terras do concello de Güines, onde conecta co Complexo Mampostón-Pedroso a medio dunha levada de 78 km.

 Estas obras xigantes de enxeñaría hidráulica, con centos de quilómetros de quenllas, canles, acuedutos e túneles que atravesan montes, con investimentos multimillonarios, realizáronse malia longos anos de cruel bloqueo económico imposto por EUA. A ilegal interferencia do veciño do norte, contraria ao dereito internacional, obriga a realizar colosais esforzos para adquisición de materiais básicos coma tubaxes de diverso tipo, maquinaria, equipos de bombeo e aveños para reparar as redes de acuedutos e sumidoiros, manter sistemas de rego e atender con plena eficiencia o tratamento de augas, etc.

O país avanza malia furacáns e secas (entre 2016 e a primeira metade de 2017, Cuba sufriu a peor seca dos seus últimos 110 anos) da pandemia e, sobre todo, do bloqueo. Sen pecar de optimismo, non demorará o tempo no que todos os encoros estean interconectados formando un colosal sistema de captación e distribución da auga, de suma importancia para o fomento da agricultura, a gandaría, a silvicultura, a xeración de enerxía e a acuicultura, sen que esquecer o turismo e outros campos, de forma que poda soerguer decisivamente o benestar social da poboación.

Colateralmente, o INRH leva adiante un programa de plantas desalinizadoras de auga con excelentes resultados naqueles lugares, principalmente costeiros, con limitada dispoñibilidade de auga. Sendo o proceso relativamente custoso, opérase mediante réxime de traballo intermitente e enerxía fotovoltaica,  ou como complemento doutras fontes de auga, principalmente en períodos de elevada demanda é, en determinadas épocas do ano, nos polos turísticos.

Comezaron a utilizarse en Cayo Largo del Sur, cunha planta con capacidade de 40 l/seg. e o seu uso estendeuse logo a sectores da industria e do turismo, como a Termoeléctrica de Santa Cruz del Norte e hoteis da cayería. A situada na zona de Cabanas, en Santiago de Cuba, ten unha capacidade de 50 l/seg. A planta desalinizadora situada en Punta Maisí, doazón de UNICEF, procesa a auga extraída de pozos de auga salobre de 40 metros de profundidade, con capacidade de producir 2 metros cúbicos de auga potabel por hora. Outras moitas plantas xa se instalaron ou están en construción.

Restaurar a vexetación arbórea

o bosque A Política Nacional de Auga en Cuba, aprobada polo Consello de Estado en decembro de 2012, que rexe o uso racional deste vital recurso, inclúe entre os seus principios reitores “incrementar a cobertura boscosa en concas hidrográficas”. Cando triunfou a Revolución, os bosques desapareceran case completamente. Dunha cobertura boscosa superior ao 80 % na chegada de Cristóbal Colón, a República conservaba en 1902 un 53 % que diminuíu aceleradamente nas seguintes décadas debido á corta indiscriminada e ao saqueo realizado nomeadamente por empresas dos EUA para a creación de grandes canavais, polo que, en xaneiro de 1959, só quedaba de superficie arbórea apenas un 14 %, incluíndo os manglares. Case todos os bosques que sobrevivían presentaban, ademais, un nivel avanzado de degradación, e gran parte da fauna silvestre estaba en grave perigo de extinción.

O propósito de recuperar a riqueza forestal do país pertence a véspera da Revolución e madruga tanto coma o 10 de abril de 1959 coa creación do Departamento de Repoboación Forestal do Exército Rebelde. Logo viría un longo proceso de creación e perfeccionamento de institucións de silvicultura: Departamento Forestal e Froiteiro do INRA, INDAF, Proxecto Cuba-3 executado por INDAF-FAO, Instituto de Investigacións Forestais (IIF) cunha rede de centros de investigación que cubriu todo o país e un amplo programa de formación de cadros técnicos e profesionais.

Cuba conta hoxe con máis de 40.000 traballadores forestais, dos cais uns 1.500 son graduados universitarios. Dispón dunha ampla rede de centros de investigación en todas as ramas da silvicultura. A meta de deter a deforestación para o ano 2000, que os organismos especializados da ONU consideraban ambiciosa, foi incumprida pola maioría dos países, mais Cuba non só a atinxiu depleno senón que está próxima de alcanzar o nivel óptimo de cobertura boscosa.

Nos programas de reforestación, sementáronse centos de millóns de árbores nas concas hidrográficas. Cuba é o país de América Latina con maior crecemento forestal nos últimos 50 anos. O seu índice de boscosidade, ou sexa, a súa cobertura boscosa, mantívose en constante crecemento e sitúase xa ao redor do 32 %. Este indicador sitúa a Cuba entre os países do mundo cunha situación máis favorabel. É un dos poucos países en desenvolvemento que logrou un crecemento sostido dos seus bosques. Actualmente posúe máis de 1 millón 500 mil hectáreas de árbores madeireiras o que lle permite xa, sen deixar de crecer, serrar cada ano un 130 mil metros cúbicos de madeira. Conta, ademais, cun corpo de gardas forestais que evita a corta ilegal de árbores e un sistema de protección integral que minimiza a ocorrencia de incendios.

Cuba ocupa tamén un lugar prominente na protección e conservación da natureza e na investigación para o seu uso sustentábel. Seis zonas naturais foron declaradas pola UNESCO como Reservas da Biosfera, onde se promoven investigacións científicas para o manexo adecuado dos recursos naturais, o seu uso sustentábel e preservación. Estes lugares son: Sierra del Rosario, que abarca zonas das provincias de Pinar del Río e Artemisa; Península de Guanahacabibes, en Pinar del Río; Cuchillas del Toa, na rexión nororiental, con áreas pertencentes ás provincias de Holguín e Guantánamo; Baconao, ao sur das provincias de Santiago de Cuba e Guantánamo; Ciénaga de Zapata, en Matanzas; e Buenavista, no centro-norte do arquipélago cubano, que comprende parte das provincias de Vila Clara, Sancti Spiritus e Ciego de Ávila, e inclúe un sector do pedride (área de illotes rasos e anegadizos, cubertos adoito de mangle) de Sabana-Camagüey.

Dise que moi logo a auga será máis prezada ca o petróleo. De feito en moitas rexións do mundo xa o é. No escudo da República represéntase a Cuba como a chave do Golfo. Traballando como o pobo de Cuba traballa para que nin unha pinga de choiva se perda no mar, terán tamén, coa auga, a chave do futuro.

Traducido ao Galego por Augamarina Rosón, para TSA

Manifesto do Casal d´Amistat Català Cubà de Barcelona no cuarto cabodano do Líder da Revolución Cubana.

Quen quixeron desacreditalo, perderon a dignidade; quen tentaron alcumalo de ditador, son quen apoian,  precisamente, ditaduras militares ou asesoraron golpes de estado; quen se encirran en achacarlle crimes de toda laia, son quen invaden países, bombardean pobos, impoñen miseria como modo de vida ou finanzan bandas paramilitares, narcotraficantes e terroristas.

Moitos espazos dixitais, audiovisuais e de impresión, baixo a “liberdade” comprada do capitalismo, tentan fabricar unha opinión adversa sobre a súa vida e obra, mentres calan sobre mentiras e manipulacións finalmente descobertas, que serviron para facer un negocio moi lucrativo coa propaganda contra a figura de Fidel. Como dixo o poeta arxentino Juan Gelman, “mirou o seu pobo e dixo: eu son o pobo” e co pobo derrocou ao Goliat imperialista, e aprendeulle ao pobo tanto a desafiar ao poderoso Tío Sam como a resistir calquera agresión, e non se contentou con cambiar a historia do seu arquipélago con figura de caimán, senón que o converteu nun faro para os pobos do mundo.

Quixeron matar tantas veces a Fidel, que mesmo chegaron a 638 os intentos de asasinatos que ficaron no máis completo chasco. Será que as deidades afrocubanas miraron por Fidel ou, simplemente, eran nulidades os sicarios? Ora, é verdade que Fidel nunca tivo medo, porque sempre o protexía seu chaleque moral, o seu desprezo ao perigo e a súa lendaria coraxe; porque da mesma maneira que enfrontou ciclóns, tiña a temeridade de cantar verdades no corazón do imperio. Como estar naqueles lugares sen importarlle que estivesen alí os mesmo criminais que o querían morto?

 Fidel foi a voz de Cuba, pero tamén a voz de moitos pobos de América Latina, África e Asia, como tamén de Europa; porque nas multitudes que devezan xustiza, aínda se ouven os seus ideais de igualdade, equidade, solidariedade, unidade, respecto, cooperación. Fidel é unha montaña. Vista de lonxe parece un desafío ou un risco, pero quen se atreven a escalala ven que contaxia a irmandade a todas as persoas que queren construír pontes de paz.

O propósito de facerlle humilde xustiza a súa inmensa obra, tanto a obra concreta e comprobábel como esoutra colosal que forma o intanxíbe, non é doado. Os inimigos xurados de Fidel temen seus discursos, charlas e reflexións, pois deviron en obra mestra do patrimonio oral e inmaterial da humanidade; máis aínda, cando son os propios pobos os que acoden a esta para gañar claridade nas súas xustas loitas emancipadoras, de conquista das súas soberanías e pola independencia nacional.

Cando os odiadores de Fidel brincan e bailan pola súa desaparición física, o que fan realmente é celebrar a vitoria de Fidel. Si! A vitoria de Fidel, porque Fidel triunfa en cada paso certo de Cuba para se librar das trampas do criminal bloqueo económico. Con cada vitoria obtida contra o imperialismo no mundo, con cada pobo que ergue a bandeira da xustiza e a paz, co abrazo fraterno das nacións e con cada paso que salve á humanidade e demostre que si hai alternativa, que outro mundo é posibel.

Traducido do orixinal en Catalán pola redación de TSA.

Terra Sen Amos

As ideas humanistas, antimperialistas e antineoliberales de  Fidel, serán recordadas en todo o mundo arredor da data do pasamento do Líder da Revolución. A convocatoria do Encontro Xuvenil Internacional Ideas que son Bandeiras realizará un programa para los dias 24, 25 e 26 de novembro no que participaran organizacións da mocidade de todo o mundo. O lema do evento é Unidade para a solidariedade, o antimperialismo e antineoliberalismo e a transformación necesaria en tempos de Covid. O encontro esta organizado pola Unión da Mocidade Comunista (UJC) e organizacións estudantís e sociais cubanas, co propósito de promover os ideais de xustiza, esperanza e confianza nun mundo en revolta contra a desigualdade. “Moitas voces do mundo farán memoria do legado de Fidel e chamarán a atención sobre os desmáns do imperialismo”, asegurou Diosvany Acosta Abrahante, primeiro secretario do Comité Nacional da UJC.

Leonel Pérez Friman, presidente da Organización Latinoamericana e Caribeña de Estudantes (OCLAE), asegurou que «non podiamos perder a oportunidade de achegar ao mundo ás loitas do pobo cubano, a esa bandeira que levantamos sempre pola solidariedade e a unidade dos pobos». Friman sinalou que, amais de revelar a desfeita sanitaria producida polo coronavirus nos pobos obrigados a seguir a cartilla neoliberal, compre unir ideas ao redor da paz e en contra das guerras e os conflitos bélicos; impedir a agresión ao medioambiente e o cambio climático, e esixir o fin dos bloqueos e as medidas coercitivas unilaterais, as violacións dos dereitos humanos, de xénero e internacional; o desemprego, a falta de acceso á educación e aos servizos de Saúde.

Un foro central tratará da vixencia do pensamento de Fidel; a Paz no mundo será asunto doutra rolda de participacións e haberá encontros por rexións para intercambiar sobre a actualidade e a defensa e solidariedade coas causas xustas dos pobos; promoverase a cooperación que garanta a achega de medicamentos e vacinas para salvar vidas contra a pandemia.

Na sesión de clausura darase lectura a un pronunciamiento pola unidade dos mozos do mundo, coas súas loitas e reivindicacións, e de solidariedade con Cuba.

A Agencia Cubana de Noticias ofrece para o encontro virtual as seguintes cadras: desde o sitio web da UJC (www.ujc.cu); <sent>ujcuba, para Facebook e YouTube, e <sent>UJCdeCuba, para Twitter. Teñen comprometida a súa participación máis de 2 000 organizacións de 162 países entre elas a Asociación de Amizade Galego-Cubana Francisco Villamil.

Rosa Miren Elizalde – La Jornada

Clandestina, un pequeno negocio privado que vende roupa con deseño nacional na Habana Vella, colgou 7 de novembro esta mensaxe na Rede: “O drama rematou”. Tres palabras que resumen a sensación colectiva de alivio ao saber que haberá novo presidente en Estados Unidos despois do 20 de xaneiro.

Non celebra a vitoria de Joseph Biden, mais expresa a emoción do condenado ao que lle afrouxan un pouco os grillóns. Está por concluír a peor administración da historia estadounidense: a que, no medio dunha pandemia mortal, executou unha criminal lista de sancións que non parecía ter fin e que afectou a sociedade cubana de todas as formas posibeis.

Donald Trump castigou aos cubanos sen máis motivo que o que leva a un can grande a tentar apoderarse dun óso: cortou as remesas, perseguiu os barcos petroleiros, aganou as finanzas, golpeou ao turismo e calumnió ás brigadas médicas que enfrontaron o coronavirus. Amaiores, fachendeou que unha gavela de colaboracionistas emigrados na Florida daríanlle o catro anos máis na Casa Branca.

Que outra personaxe da política estadounidense pode xerar máis noxo?  Quen non compartiría ese sentimento cara a quen había gañar entre os cubanos non só a reputación de asoballador, senón a de cómico de antroido. Francisco Rodríguez Cruz, un xornalista de agudo sentido do humor, pedía con sorna ser xustos co presidente republicano: “Os únicos no goberno de Trump que traballaron bondo, foron os da oficina contra Cuba”. E até eses están a abandonar o barco.

Mauricio Claver-Carone, arquitecto da política cara a Cuba e Venezuela na Casa Branca e actual presidente do Banco Interamericano de Desenvolvemento, felicitou a Biden pola súa vitoria.  Debeuno sentir Trump como unha navallada nas costas. A ninguén estrañaría un chío do mandatario lembrando a Claver-Carone que foi él quen o tirou dun escuro lobby anticubano en Washington para convertelo en en conselleiro xefe da súa política para Latinoamérica, antes de catapultarlo ao Banco Interamericano de Desenvolvimento.

Alivio por despedilo mais non entusiasmo a rebordar. A sicóloga Raíña Fleitas comentou a IPS que Biden prometera unha política menos restritiva cara á illa, “pero moitos políticos prometen e non cumpren, ou fanno parcialmente, e iso obríganos a non crearnos falsas expectativas”.

O politólogo Esteban Morais, coautor dun libro esencial para entender a historia das relacións entre os dous países, titulado De la confrontación a los intentos de normalización. La política de los Estados Unidos hacia Cuba, coida que aínda que afrouxarán as presións de Washington, “nunca desaparecerá o lastre de querer controlar á illa, que foi a intención e o destino da política norteamericana”.

O presidente Miguel Díaz-Canel tamén foi prudente: “Recoñecemos que, nas súas eleccións presidenciais, o pobo de EE.UU. optou por un novo rumbo. Cremos na posibilidade dunha relación bilateral construtiva e respectuosa das diferenzas”, que traducido á romance popular, segundo Paquito Rodríguez Cruz, ven ser “o mesmo despedir con foguetes un canalla sabendo que non vai ser o derradeiro”.

Outros cubanos decidiron festexar a couce que millóns de estadounidenses déronlle ao ricacho, pero por razóns que teñen que ver máis coa historia entre ambosdous países, que coas eleccións. Trump é o presidente número 12 que, desde 1959, tenta destruír a Revolución cubana sen conseguilo.

Luís Toledo Sande lembra que “Cuba ten ben gañado o dereito de celebrar a derrota de doce césares empeñados en dobregala”. Outros utilizaron tamén a analogía de A Vida dos Doce Césares, malia reparar na sentencia máis soada dese famoso libro de Suetonio: “O carneiro mudará de lan, mais de condición non”.

Prensa Latina – Terra Sen Amos

A comunidade científica cubana traballa nun terceiro candidato vacinal contra a COVID-19, o primeiro que non é de aplicación hipodérmica xa que será administrado por vía nasal.  O proxecto ten como obxectivo a inmunización por inhalación, pois o virus SARS-CoV-2, causante da COVID-19, é respiratorio e infecta a través da mucosa da nasofarinxe. O novo específico foi desenvolvido polo Centro de Enxeñaría Xenética e Biotecnoloxía (CIGB)

Gerardo Guillén, Director de Investigacións Biomédicas do CIGB,  dixo que a inmunización por via nasal favorece o desenvolvemento dunha resposta local, cuxo obxectivo é impedir o contaxio, a colonización e a transmisión do axente patóxeno.

A nova proposta vacinal ten a súa base nunha proteína do virus da hepatite B, producida por enxeñaría xenética recombinante en bacterias e fermentos en forma de partículas, cuxas propiedades tamén potencian o sistema inmune. O específico candidato a probas, utiliza a mesma estructura clínica de subunidades, baseadas en proteínas específicas obtidas a partir de métodos biotecnolóxicos, que está a ser aplicada nas dúas vacinas que están a ser experimentadas  polo Instituto Finlay de Cuba.

O doutor Guillén precisou que a plataforma por subunidade constitue o traballo previo máis complexo para a elaboración dun candidato vacinal, mais ten a vantaxe da seguridade, pois non se traballa cun virus nin cunha mestura complexa onde poden haber compostos tóxicos ou que xeren efectos non esperados no organismo.

O CIGB entregou esta semana a documentación para avaliar o novo candidato vacinal contra a COVID-19, ao cabo de ter sido aprobado polo Centro para o Control Estatal de Medicamentos e Equipos Médicos, a autoridade reguladora da illa.

Cuba ten dous fármacos contra a COVID-19 en fase de ensaios clínicos (Soberana 01 e Soberana 02) e espérase que para fins de 2020 a comunidade científica rexistre un cuarto candidato vacinal contra a pandemia. Eduardo Martínez,  presidente do grupo empresarial cubano BioCubaFarma, salientou que a estratexia trazada para ter vacinas cubanas contra a COVID-19 “vai ben” e antes de finalizar este ano, haberá catro candidatos en ensaios clínicos.