“En Cuba non hai nin haberá cazarías de bruxas; impunidade tampouco” (Enrique Ubieta)

Cores con dono (Cubainformación)

Co encabezamento Lecturas navideñas: notas sobre una articulación nada plebeya, o sitio Razones de Cuba inseriu o artigo que a seguir traduciu Rosalía Navia para Terra Sen Amos, no que o xornalista cubano e actual director da revista cultural La Calle del Medio revela o resultado cómico de querer aplicar a mesma escala de valor ao resultado dunha revolución contra o abuso, a explotación e a negación da soberanía, e a promoción dunha revolta de cores que poida resultar nunha leda reconstrución do dominio burgués.  Os exemplos abondan e ningún deles ten nada a ver con Cuba

Comentando a unha boa amiga, que nestes días do Nadal lía e relía algúns textos que expresaban sentimentos e ideas dun pequeno grupo intelectual que se arroga a representación das maiorías nun manifesto que chaman Articulación plebea, que me dispuña a escribir sobre os temas que abordan, e recomendoume un título: Lecturas do Nadal. Non o tomei en serio cando o dixo, pero despois lembrei que existiran unhas Pascuas sanguentas no xa lonxano 1956, cando a violencia de Estado exercida pola ditadura de Batista arrincoulle a vida, en apenas tres días, a 23 mozos cubanos. Como un dos temas tratados é, precisamente, o da violencia de Estado, o título pareceume acaído.

Cada asasinato, cada detido torturado durante a ditadura batistiana, indignaba máis ao pobo, porque, se algo non admite o cubano, é o abuso, o uso abusivo da forza. A Revolución foi a resposta á violencia propia do capitalismo neocolonial cubano: á inxerencia do Procónsul estadounidense (os presidentes do imperio nin sequera se tomaban o traballo de visitar este paisito) a dos marines ianquis sobre a estatua de Martí no Parque Central ou nos garitos e bares da Habana, a do golpe de estado que situaba na presidencia ao home máis achegado aos intereses de Washington, a das enormes diferenzas entre ricos e pobres, ou a que se exercía, física ou moral, contra as mulleres, os negros, os labregos…

Contra a violencia reaccionaria ergueuse a Revolución. E estableceu un referente ético, político, humano, de xustiza social, de inclusión, de democracia.

A serie televisiva Coisa mais linda, producida por Netflix no Brasil -agora nas nosas pantallas-, sitúa a súa trama entre os anos 1959 e 1960; a soa presentación, non diría que frontal, pero si o abondo visíbel, do papel reservado ás mulleres e aos negros na sociedade da época, abala ao espectador cubano. Non é so que teña progresado noso critério. Naqueles anos, precisamente, a Revolución removía en Cuba os vellos alicerces mentais e institucionais do racismo e do machismo. Unha Revolución dentro da Revolución, dixo Fidel. Non poucas películas do ICAIC nacido coa Revolución, consagraran ese alancar revolucionario, necesariamente violento (porque enfrontaba unha violencia histórica, institucionalizada) de liberación da muller cubana, e, en xeral, dos oprimidos todos.

Non se producían por decreto os cambios, non: impúñaos a acción protagonista das masas compostas de individuos conscientes. E o diálogo. A premisa do diálogo foi a alfabetización, o ensino xeral e gratuíto. Non lles pido que crean, pídolles que lean, instaba Fidel. O diálogo creceu na Praza, nos centros de traballo, nas aulas; convocouse para sancionar declaracións, congresos, constitucións, aliñamentos, axudas internacionalistas.

Cando se repasan as loitas pola igualdade racial e de xénero nos Estados Unidos e no Brasil dos anos 60 do século pasado, compréndese canto avanzara este pequeno arquipélago. Barack Obama gabárase na Habana da importancia da súa elección como presidente, obviando, por suposto, as máis fondas leccións das décadas dos 60 e dos 70. A admiración de Malcolm X pola Revolución cubana e a rápida radicalización do seu pensamento, tiñan de transfundo un contexto internacional de loitas populares. De líder dos negros, o afro-americano transformárase en líder dos oprimidos, nun loitador anticapitalista. Ese cambio radical custaríalle a vida.

Camiño longo cara a xustiza total

Cos anos, a Revolución pode visibilizar novos espazos de inxustizas e expande a súa forza rectificadora sobre eles: o camiño cara á xustiza total nunca termina. O cambio que necesita o mundo non é cosmético: para acabar coa depredación do medio ambiente -que nos trae estes virus novos-, coa violencia clasista, de xénero, racial e cultural -formas autónomas de violencia, pero interdependentes- para refundar a democracia sobre bases diferentes ás xa inoperantes da burguesía e acceder á xustiza social, premisa da verdadeira liberdade individual, para que a nave chamada mundo non naufrague, cos seus ricos, pobres e desafiuzados, todos pasaxeiros do mesmo barco, é necesario un cambio de paradigma, de modos de vida, de concepcións sobre o éxito e a felicidade.

Contra a violencia reaccionaria ergueuse a Revolución. E estableceu un referente ético, político, humano, de xustiza social, de inclusión, de democracia. Por iso resulta tan estrano que ese grupo clame por establecer un  novo referente que cheira a vello. Non pode obviarse o contexto: o imperialismo é máis agresivo, bota man de recursos que abertamente violan a legalidade internacional, mentres a inmensa maioría dos cubanos aproba unha Constitución que proclama o Estado Socialista de Dereito. O imperialismo abandona o marco legal e ético do sistema burgués, que xa non logra soster e reproducir o seu poder, e promove golpes de estado, fraudes electorais, asasinatos selectivos, golpes cirúrxicos, invasións, bloqueos económicos e militares; porén, hai unha esquerda sistémica no capitalismo que persiste en erguer aquel marco inoperante, e une a súa voz e a súa sinatura a de representantes da dereita e a de coñecidos e impresentabeis mercenarios.

O capitalismo aprópiase dos conceptos que se proclaman de forma abstracta. Os seus abonados en Cuba, arelan con arroubo o espello roto da Constitución do 40, da República neocolonial. O pluralismo político (e o pluripartidismo, que defenden, algúns de forma sutil, outros abertamente), é a base sobre a que se erixe a violencia capitalista: dentro do sistema, todo, porque o diñeiro constrúe a hexemonía, e dá gato por coello. Como acertadamente di o filósofo español Carlos Fernández Liria: que sentido ten alardear do achado político da división de poderes, nunha situación na que o poder non é político, senón económico.

De verdade cren os asinantes do manifesto, que coa desaparición da lingua política polarizadora, desaparecerán todas as formas de violencia e desigualdade? Cren de verdade que estas teñen a súa orixe na lingua polarizadora? A reconciliación da que falan, é entre explotados e explotadores, entre servidores do imperialismo e defensores da independencia e a xustiza social? O todos de Martí, por tanto, non é meramente cuantitativo -insistía Cintio Vitier en maio de 1995, nun panel no que tiven a honra de participar-, parte dun abrazo de amor, pero tamén dun rexeitamento crítico, rexeitamento que non é inapelábel pero que só pode devir en abrazo se os que enganan, erran ou menten, aceptan a tese central do discurso que é a viabilidade histórica dunha Cuba independente e xusta ». Aínda que desde o punto de vista semántico Patria e Socialismo non son o mesmo, sonno desde un punto de vista histórico: sen socialismo, só nos queda o regreso ao capitalismo neocolonial.

Os revolucionarios cubanos vemos como algúns tentan aplicar, metodicamente, os consellos das chamadas (contra)revolucións de cores en Cuba, para nada pacíficas. Sentámonos a observar? deixámolos facer? Compórtanse con cinismo os supostos plebeos, cando aseguran rexeitar toda acción estatal violenta. Néstor Kohan, marxista arxentino de sólida formación crítica, amigo dalgúns dos autores -o dato non é superfluo, porque o seu malestar axústase a principios-, narraba así encontros anteriores con eles:

« Nunha desas discusións, escoitei que me dicían “Aquí, Néstor, [Trátase de Cuba, de Néstor Kohan], hai unha DITADURA? [sic]. Logo de refrear a miña tentación de gargallada, pregunteilles: Vostedes algunha vez estiveron presos? Eu si. Vostedes enfrontaron por acaso a infantaría da policía coas súas moucas, as súas escopetas e fusís recortados? Obviamente a resposta foi negativa. E continuei: Vostedes participaron en manifestacións onde as forzas de represión e os seus carros de asalto disparan os proxectís de gases lacrimóxenos directamente á cara da xente que se manifesta? (…) Noutra das discusións, algúns anos despois, tomeime o atrevemento de dar un consello. Coma se fose un vello sabichón e non un don ninguén, un militante rapado. Non aceptes diñeiro da xente que che ofrece un blog de internet  para que escribas o que ti queiras. En realidade, a frase exacta que pronunciei, con bon sutaque porteño, foi: para que escribás o que vos querás. NADA É DE BALDE , irmán. Se che ofrecen iso, sempre hai unha peaxe que pagar. E non che me confundas o Vaticano con Camilo Torres… porque non son e nunca foron o mesmo. Evidentemente non fun un bon conselleiro. Non me fixeron caso ».

En Cuba non hai nin haberá cazarías de bruxas. Tampouco impunidade. Os cubanos respectamos a quen defenden criterios discrepantes de forma honrada. Non son inimigos. Dialogamos, debatemos, confrontamos. Pero décadas de enfrontamento ao imperialismo ensináronnos a descubrir a dobre moral inimiga, a pel de ovella sobre o corpo do lobiño. Ao final, este sempre salta.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *